باب: إذا
باع الوكيل
شيئا فاسدا،
فبيعه مردود.
11. VEKİL BİR MALI FASİD BİR AKİTLE SATARSA SATIM İŞLEMİ KABUL
EDİLMEZ
حدثنا
إسحاق: حدثنا
يحيى بن صالح:
حدثنا معاوية،
هو ابن سلام،
عن يحيى قال:
سمعت عقبة بن
عبد الغافر:
أنه سمع أبا
سعيد الخدري
رضي الله عنه
قال: جاء
بلال إلى
النبي صلى
الله عليه
وسلم بتمر برني،
فقال له النبي
صلى الله عليه
وسلم: (من أين
هذا). قال بلال:
كان عندنا تمر
ردي، فبعت منه
صاعين بصاع،
لنطعم النبي
صلى الله عليه
وسلم، فقال
النبي صلى
الله عليه
وسلم عند ذلك:
(أوه أوه، عين
الربا عين
الربا، لا
تفعل، ولكن
إذا أردت أن
تشتري فبع
التمر ببيع
آخر، ثم اشتر
به).
[-2312-] Ebu Said el-Hudri r.a. şöyle anlatır: Bir defasında Bilal,
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e Berni denilen en iyi cins hurmadan
getirmişti. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ona, "Bu hurma nereden?"
diye sordu. Bilal, "Bende düşük kalitede bir miktar hurma vardı.
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e ikram edebilmek için, bir sa' (iyi
hurma) karşılığından bendeki hurmadan iki sa' sattım" dedi.
Bunun üzerine Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem, "Vah vah!
Riba’nın hası bu. Böyle yapma. İyi hurma
satın almak istediğin zaman elindeki hurmayı başka bir satım akdi ile sat sonra
da almak istediğin şeyi satın al" buyurdu.
Hadisten Çıkarılan Sonuçlar
1-Durumu açığa çıkması için kişinin şüpheli şeyleri hakkında
araştırma (kusurları araştırma / tecessüs anlamında olmamak şartıyla) yapmak
gerekir.
2-Fazlalık faizi (ribe'l-fadl) haramdır.
3-Devlet başkanı, dini meselelere önem vermeli bilmeyenlere bunu
öğretmelidir. Mubah olan şeyleri göstermelidir.
4-Halk da devlet başkanına önem vermelidir. Yukarıdaki olayda,
yiyeceklerin en iyisini devlet başkanı olan Hz. Nebi için seçmiştir.
5-Riba içeren ak it geçerli değildir.
باب:
الوكالة في
الوقف ونفقته،
وأن يطعم
صديقا له
ويأكل
بالمعروف.
12.VAKIF MALDA VEKİL OLMAK, VEKİLİN HARCAMALARI, ARKADAŞINA
YEMEK YEDİRMESİ, KENDİSİNİN DE ÖRFE UYGUN BİR ŞEKİLDE YEMESİ
حدثنا
قتيبة بن
سعيد: حدثنا
سفيان، عن
عمرو: قال في
صدقة عمر رضي
الله عنه: ليس
على الولي جناح
أن يأكل ويؤكل
صديقا، غير
متأثل مالا.
فكان ابن عمر
هو يلي صدقة
عمر، يهدي
لناس من أهل
مكة، كان ينزل
عليهم.
[-2313-] Amr İbn DInar'ın naklettiğine göre, Ömer r.a. (vakıf olarak)
vermiş olduğu sadakalarla ilgili olarak, "Vakfın işlerini yürüten kişinin,
söz konusu maldan yemesinde, mal biriktirme amacı bulunmadan arkadaşına
yedirmesinde bir günah yoktur" demiştir. İbn Ömer, Hz. Ömer'in vakfına ait
işleri yürütmüştür. O, konakladığı yerlerdeki Mekke ahalisine bu maldan hediye
verirdi.
Tekrar: 2137, 2764, 2772, 2773, 2777
AÇIKLAMA: İbn Ömer, "mal toplamama" şartına
uyarak arkadaşına söz konusu vakfedilen maldan yedirirdi. İbn Ömer'in,
kendisine örfe göre tahsis edilmiş olan bölümden arkadaşına yedirmiş olması da
muhtemeldir ki onun, böyle bir hakkı vardır.
Mühelleb şöyle der: Hz. Ömer r.a., vakfiyesindeki şartı,
Kur'an'daki, yetimlerin velileri ile ilgili şu ayetten almıştır: "Eğer
ihtiyaç sahibi ise örfe uygun bir şekilde ondan yiyebilir" [Nisa, 6]